Tijdsgeest

Wat is tijdsgeest? Www.woorden.org beschrijft het als "manier waarop mensen denken of handelen in een bepaalde periode". Dit is kort en bondig geformuleerd. Tijdsgeest gaat niet over de veranderingen van de dag; het gaat over een wat langere periode.
We kunnen ons echter de vraag stellen: zit hier een diepere laag onder? Of is het doberen op de golven?

Expliciet en impliciet

Net zoals er een bewuste en een onbewuste bestaat, in de kosmos zichtbare en verborgen materie is, bestaat er ook expliciet en impliciet (1) .
Wat eenvoudig uitgedrukt zou je kunnen zeggen dat in de tijd van de romantiek romantiek expliciet was, terwijl realisme impliciet was, en in de tijd van het realisme was het andersom. Tijdens de romantiek is het realisme nooit weg geweest, alleen kreeg het veel minder aandacht, dit in overeenstemming met de tijdsgeest. Tijdsgeest heeft iets te maken met "uitrollen" (expliciet maken) en terug "inrollen" (impliciet maken). Het is een soort venster dat over het enorme veld van wat werkelijk is, heenschuift. Dit schuiven heeft met tijd te maken. Nemen we als voorbeeld de 20^ste eeuw. In de jaren 30 waren andere zaken expliciet en andere dan weer impliciet, dan bijvoorbeeld in de jaren 60 en weer andere dan in de jaren 90.

Kleine en grote veranderingen

In het boek Het visionaire venster : een kwantumfysicus over verlichting van de kwantumfysicus Amit Goswami toont de auteur aan dat diepe veranderingen disccontinu (sprongsgewijs) verlopen, terwijl minder diepe veranderingen continue verlopen. Dit doet hij aan de hand van de felle discussie tussen het neo-darwinisme enerzijds en het creationisme anderzijds. Het is niet of het ene, of het andere, de kleinere veranderingen verlopen conitinue, voor heel grote veranderingen is discontinuïteit noodzakelijk.

Een diepere laag

Is het denkbaar dat tijdsgeest een soort 'dobberen op de golven' is, wat die golven dan ook moge zijn? Het doet me denken aan 'alles is te wijten aan toeval', een mening die decennia lang mede de grondtoon van de wetenschappen bepaalde. Dit is vandaag nog heel moeilijk vol te houden. Een citaat (2):

Volgens berekeningen van Roger Penrose moet de kans dat ons universum als gevolg van lukrake selectie ... zou zijn ontstaan, worden ingeschat op 1:10^123. Dit is een onvoorstelbaar kleine kans. (3)

Indien inderdaad tijdsgeest geen toeval is, dan komen een aantal vragen op. De belangrijkste vraag: wie of wat stuurt de tijdsgeest? En met welk doel?