'De E40-logica'

Een denkfout die vrij vaak voorkomt heb ik de naam 'E40-logica' gegeven (1).
Stel, je wil van Oostende naar Brussel. Wat doe je? Je neemt de E40. Stel nu dat, omwille van een of andere reden, de E40 onderbroken is. Dan kan je onmogelijk van Oostende naar Brussel. Uiteraard kan dit niet, de E40 is onderbroken!
Het is duidelijk dat deze redenerning geen steek houdt. Toch wordt ze vrij vaak gebruikt, zij het uiteraard minder opvallend, en al dan niet bewust.

Een voorbeeld hiervan is het afwijzen van homeopathie. Homeopathie werkt, zoals alle medicatie, via één of meerdere actieve stoffen die dan door het lichaam opgenomen worden. Maar, bij homeopathie is de verdunning zo groot dat er nauwelijks of meestal geen moleculen van de actieve stof aanwezig meer zijn. Conclusie: dit kan onmogelijk werken. Een medicament werkt via een actieve stof, die is niet meer aanwezig, dus werkt het niet. Om van Oostende naar Brussel te gaan ga je via de E40, maar die is onderbroken, dus geraak je er niet.
Medici staan er blijkbaar niet bij stil dat er wel eens andere manieren kunnen zijn dan de klassieke. De andere manier in het voorbeeld van homeopathie is dat het middel niet, of toch niet rechtstreeks, werkt via de chemie van de actieve stof.

Er is op basis van onderzoeken voldoende aangetoond dat het toch werkt. Hoe kan dit? Je kunt van Oostende naar Brussel op andere manieren dan via de E40. Een middel - of je dit dan nog medicament noemt of homeopathisch middel doet er niet toe - kan op een andere manier werken dan via de aanwezigheid van de actieve stof in het middel.
Deze foute redenering leidt ertoe dat de ganse homeopathie in discrediet gebracht wordt. Het is helemaal niet uitzonderlijk dat een foute redenering tot vergaande foutieve conclusies leidt.

Uiteraard is homeopathie slechts één voorbeeld van hoe 'de E40-logica' tot foutieve conclusies kan leiden. Er bestaan ongetwijfeld tientallen voorbeelden, het ene al duidelijker zichtbaar dan het andere.

Samengevat: het denken punt zich vast op één mogelijkheid. Hierdoor verlengt het gezichtsveld: om van Oostende naar Brussel te gaan, ga je via de E40, punt uit.Dwaas. Het denken is slim en dwaas *.