Bundel

Deze tekst maakt deel uit van een bundel.
Het is aangeraden, maar niet strik noodzakelijk 
om ze allen, in volgorde, te lezen. 
Veel van de teksten zijn nog niet af. 
De ganse bundel is aan herwerking toe. 

    1. 'De schaar van Descartes' 
    2. Descartes trok aan de noodrem 
    3. De handrem bleef opstaan  (nog niet opgestart)
    4. En toen was er de kwantumfysica. De scheiding loopt niet eeuwig door  
	    (nog niet opgestart)
 

1. 'De schaar van Descartes'

We gaan even terug in de geschiedenis. Er was eeuwenlang een zwaar conflict tussen de godsdienst enerzijds en de wetenschap anderzijds, dit vooral rond vragen als "is de aarde het middelpunt van het heelal?", "draait de aarde rond de zon?", en dergelijke.
Met de filosoof René Descartes kwam hierin verandering. Descartes stelde een strikte scheiding voor: alles wat met geest te maken heeft is voor de religie, wat met materie te maken heeft is voor de wetenschap. Deze scheiding heb ik de naam 'de schaar van Descartes' gegeven. Hiermee kwam het tot een zekere wapenstilstand. Dit is verder geëvolueerd, beide partijen zijn verder uit elkaar gegaan. Dit heeft wel flink wat gevolgen, dit voor beide partijen, waaronder vergaande dualiteit.

De oppervlaktelaag en de diepere laag

De mens is een heel ingewikkeld wezen. Er is enerzijds de oppervlaktelaag, het fysieke lichaam. Anderzijds is er de persoonlijkheid en het ego, en daaronder nog 'de diepte', dat vooral collectief is. Met de scheiding tussen de materie enerzijds en de geest anderzijds zijn beiden los van elkaar te komen te staan. De dynamische samenhang tussen beiden ervaren we als gezond verstand. Deze samenhang is voor een flink stuk verloren gegaan. Alleen al het spreken over enerzijds en anderzijds brengt scheiding aan.

Terloops: de beide lagen zijn ook samengevat in het woord "iedereen". Hierbij is 'ieder' de oppervlakte-component en 'één' de diepte die tot de grote eenheid reikt.

Onze westerse samenleving kent sowieso al weinig diepgang. Merk hierbij op dat - globaal genomen - de Verenigde Staten nog een flink stuk oppervlakkiger zijn dan Europa.
De scheiding tussen geest en materie er bovenop maakt de zaak alleen maar erger. Vaak wordt alles wat met geest te maken heeft gedeeltelijk of volledig miskend. Dit is vooral zo bij mensen die sterk in hun denken zitten.

De scheiding - "de schaar van Descartes" - vormt de kern van de Verlichting (van het tijdperk en de bijhorende verlichtingsgedachte wel te verstaan, niet van de ware verlichting in de Oosterse zin van het woord). De Verlichting heeft grote gelijkenissen met puberteit, het loslaten van de vertrouwde omgeving om op eigen benen te staan. Hierbij worden het denken en het individu aangescherpt.
Een veel betere benaming voor de Verlichting (het tijdperk) is "Puberteit" (dan ook met hoofdletter). Na de puberteit komt de adolescentie. Waar bij puberteit de slinger ver doodgeslagen is, in dit geval richting het denken, komt er bij adolescentie meer evenwicht tussen het hoofd en het hart. Momenteel zitten we in een periode van zoeken naar een nieuw evenwicht.

De kant van de godsdienst

De natuur is door God geschapen, maar natuur is het domein van de wetenschappen, daar blijft de godsdienst af, zo niet is er een grote kans dat er een nieuw conflict ontstaat, die de Kerk (1) wellicht verliest. Het gevolg is onder andere dat rond milieu en klimaat de kerk nauwelijks standpunt inneemt. Hierin is er een zekere kentering.
De mens is, voor de kerk, alleen geest en ontdaan van al het fysieke. Zo is de mens niet geaard, want aarding behoord tot het fysieke, en het fysieke is voor de wetenschap. Van chakra's, energiebanen en dergelijke is al helemaal geen sprake. In feite is deze mens vrij ernstig verminkt. Ik kan me niet voorstellen dat bijvoorbeeld de Indianen genoegen zouden nemen met een dergelijke visie.

Van 'oude' naar 'nieuwe' wetenschappen

De wetenschappen daarentegen voelen zich echter als een vis in het water. Correctie: voelden, dit is niet meer zo.

De kwantumfysicus Werner Heisenberg zei:

De eerste slok uit het glas van de natuurwetenschappen 
zal je in een atheïst veranderen, 
maar aan de onderkant van het glas 
wacht God op je.

Dit is duidelijk in tegenspraak met de strikte scheiding van Descartes. Deze scheiding is niet langer vol te houden, zeker niet vanuit de kwantumfysica en ook niet vanuit nabije-dood ervaringen en sommige andere domeinen.
De muur die, met goede bedoelingen, door Descartes opgetrokken werd tussen materie en geest, en hieraan gekoppeld tussen religie en wetenschap, is niet langer houdbaar.

We nemen een voorbeeld: bewustzijn. Volgens de neurowetenschappen is bewustzijn een bijproduct van de hersenen. Centraal in de wetenschappen - de 'oude wetenschappen' - staat materie. De mens is materie (alleen maar lichaam). Een onderdeel van ons lichaam zijn onze hersenen. En op een of andere manier produceren de hersenen bewustzijn. Toch wel een erg bizarre kronkel.

De wetenschap houdt zich niet bezig met alles wat boven het materiële uitstijgt. Voor velen onder hen bestaat dit niet eens. Dan ook geen God (Bron, Intelligentie, Tao, ...); ook geen geloof, godsdienst, religie, mystiek, spiritualiteit, metafysica, niets van dit alles. Filosofie kan nog, dit met een dosis wantrouwen.
Ook geen hoger inzicht, alleen het beredeneerde inzicht, dat zich afspeelt binnen tijd en ruimte. Een plots inzicht, wat boven tijd en ruimte uitstijgt, is verdacht. Grote wetenschappers zoals Einstein en Heisenberg wisten beter.
Intuïtie? Heel verdacht en onbetrouwbaar, aldus de 'oude' wetenschappen. Wat met gezond verstand? Gezond verstand is, voor zover ik het zie, (rationeel) denken dat doorvloeit wordt door intuïtie. Verdacht, dit niet alleen binnen de (oude) wetenschappen, maar ook in het dagelijks leven. Het gezond verstand was min of meer weggekwijnd. Er is - al geruime tijd - een herwaardering aan de gang.

Een totaal nieuwe visie, voor wat het Westen betreft, is niet materie maar bewustzijn als basis nemen. In het Oosten bestaat deze visie al duizenden jaren. Dit is volledig consistent (zonder innnerlijke tegenspraak) met de kwantumfysica, alsook met nabije-dood ervaringen en andere nieuwe takken van de wetenschappen. Weg met de paradoxen.
De 'oude' wetenschappen vertrekken vanuit het denken, de 'nieuwe' vertrekken vanuit bewustzijn, maar sluiten het denken niet uit. Bij de 'nieuwe' wetenschappen gaan wetenschappen en religie hand in hand.

1. 'De schaar van Descartes'
                 De oppervlaktelaag en de diepere laag
                 De kant van de godsdienst
                 Van 'oude' naar 'nieuwe' wetenschappen