Dit is een oude tekst, tevens een studietekst.
Hier de nieuwe tekst.

Van verticale naar horizontale structuren
Een kleine stap voor de mens, een grote stap voor de mensheid

Er heeft zich de voorbije decennia onopvallend een evolutie, zeg maar revolutie, voorgedaan. Onze structuren zijn fundamenteel veranderd, ze zijn verschoven van verticaal naar horizontaal. De diepe lagen van deze aardverschuiving vallen nauwelijks op, en nochtans zijn ze groots.

Verticale structuren zijn van boven naar beneden en - zelden en moeizaam - van beneden naar boven. Maatschappelijk waren bijna alle structuren verticaal, hiërarchisch. We noemen er enkele op. Sommige zijn echt wel verouderd; het toont aan van waar we komen.

baas	knecht	verouderd
werkgever	werknemer	tegenwoordig spreken we van 'medewerker'
minister	burger	minister is Latijn voor dienaar
man	vrouw	gelijkwaardigheid gewenst
het mannelijke	het vrouwelijke	o.a. mannelijke beroepen t.o.v. vrouwelijke
priester	leek	verouderd
hogere clerus	lagere clerus	verouderd, o.a. bischop t.o.v. de priester
rijken	armen	sommige mensen moeten rondkomen met 2 € per dag
superrijken	rijken
geschoolden	analfabeten
notabelen	het gewone volk	in vele dorpen hadden slechts de pastoor, mijnheer doctoor en de gemeentesecretaris gesturdeerd

Oud en nieuw naast elkaar

Vandaag brokkelen al deze hiërarchische structuren af, denk o.a. aan de val van het establishment of aan de Arabische Lente (1). Deze omschakeling gaat met horten en stoten. Voor een dergelijk diepgaande verandering kan dit ook moeilijk anders.

In de plaats van de oude, verticale structuen komen er netwerken waar er gelijkwaardigheid is tussen de mensen. Hierin spelen de sociale media een belangrijke rol.
Mensen gaan anders met elkaar om. Een voorbeeld hiervan is het samen studeren voor de examens. Een ander voorbeeld is dat meer en meer uiteenlopende disciplines gaan samenwerken, dit op allerhande terreinen.
Er is nog een flinke weg te gaan. Nemen we bijvoorbeeld de sociale media. Sociaal, dus horizontaal georiënteerd? Gedeeltelijk. De meeste sociale media zijn gestart als “een gezellige onderonsje”, denk aan Facebook, maar zijn ondertussen opgeslokt door heel grote, machtige bedrijven en zijn beursgenoteerd. De beurs is - toch in haar huidige toestand - helemaal geen voorbeeld van gelijkwaardigheid, integendeel. Dit is een oud bastion dat nog moet vallen.
Mark Zuckerberg (2), oprichter van Facebook, bedoelde het goed, maar zijn project is in handen gevallen van de macht. Ook de Arabische Lente is mislukt, de Griekse nieuwe politieke partij Sipras is mislukt en zo zijn er wel meer.

De realisatie van de overgang van hiërarchie naar gelijkwaardigheid verloopt moeilijk. De ganse samenleving die moet omgepoold worden; dit gaat niet zomaar.

Onder deze verschuiving van hiërarchie naar gelijkwaardigheid is er een veel diepere laag. Deze ligt aan de basis van wat “aan de oppervlakte”, in het dagelijkse leven gebeurt.
Bijna totaal onopgemerkt, en zonder