Corona, het mondmasker, politiek en gezond verstand

De tekst werd afsloten op 13 juli 2020.
In coronatijd gaat alles heel snel. Sommige zaken waren bij het afsluiten van de tekst reeds achterhaald. Toch vond ik het goed om heel wat te laten staan, het kan wat inzicht brengen in de zaak.

Gezond verstand

Politiek en gezond verstand? Voor sommigen heeft het wel iets van een tang op een varken. En nochtans is het, naar mijn mening toch, daar waar we naartoe moeten. Moeten? De duizenden doden indachtig die er - vooral in de woon-zorgcentra - gevallen zijn, is er niet zoveel keuze.

Het mondmasker is tijdens de coronacrisis sterk aanbevolen. Waarom? Dit is, in de gegeven situatie, een kwestie van gezond verstand.
Gezond verstand, wat is dat? Gezond verstand was de voorbije decennia vrij vergaand weggekwijnd. Dit heeft te maken met ons materialistisch model waarop onze 'samen-leving’ gebouwd is. Aan de basis hiervan ligt de scheiding tussen geest en lichaam. Deze scheiding werd ingevoerd door de filosoof Descartes, dit omwille van de strijd tussen godsdienst enerzijds en wetenschappen anderzijds (1). Er werd gekozen voor het rationele denken, 'het hoofd', dit ten koste van 'het hart'. Dit heeft geleid tot onze materialistische, zeer oppervlakkige, 'samen-leving'.
Een gevolg van het wegkwijnen van het gezond verstand is dat het advies 'sterk aanbevolen' niet werkt. Nu komt het gezond verstand schoorvoetend terug. Politici noemen het, in de context van corona, ook wel 'burgerzin'.

Gezond verstand is innerlijk verbonden met wijsheid. Let wel: wijsheid heeft niets met slimheid te maken. Materialistische mensen zijn niet gericht op wijsheid, maar op slimheid. Hierbij staat het ego centraal. Dit vertaalt zich onder andere in het gebruik van macht. Macht staat haaks op gezond verstand. Gezond verstand vertrekt vanuit een diepere laag waar ook wijsheid toe behoort.
Politici, jullie gebruiken de woorden 'gezond verstand' en 'burgerzin' als lege dozen, een soort passe-partout. Stilaan dringt het tot de bevolking door, momenteel nog tot een kleine minderheid, wat gezond verstand eigenlijk is, en wat de vergaande consequenties hiervan zijn. Een volgende stap is dat dit tot de brede bevolking doordringt. Eens zover moeten de politici wel volgen willen ze nog verkozen worden.
De grondvesten van de samenleving zijn aan het verschuiven: het oude, inclusief de oude politiek, alsook het neoliberalisme, doet het niet meer. Misschien komt de vraag op: hoe moet het dan? Het gezond verstand weet de oplossing, maar voor echt gezond verstand bestaan geen cursussen. Het is een kwestie van wijsheid en intuïtie.
Corona draagt ongetwijfeld bij tot de verschuiving van ego-gerichte machtspolitiek tot gezond-verstands-politiek.

Merk op dat heel veel politici nog minder gezond verstand hebben dan de burger. Waarom? Omdat ze vol angst zitten, angst voor de volgende verkiezingen. Angst blokkeert. Dit brengt ook een onsamenhangend en onduidelijk beleid met zich mee.

Breuklijn

We gaan even diep in op het onderwerp 'corona en gezond verstand'. Diep ingaan? Ja, ik weet het, dit strookt niet met onze materialistische oppervlakkigheid.

Er loopt een breuklijn dwars door de mens heen; dit hoort bij het mens-zijn. Deze breuklijn heeft te maken met worden, de kosmos is dynamisch, voortdurend in opbouw, balancerend tussen yin en yang. Was dit niet zo, dan zou er niets gebeuren, dan was er complete stilstand. Dit gebeuren wordt gestuurd vanuit hogere intelligentie (2).
Bij corona is dit niet anders. De breuklijn: er is aan de ene kant wat hier aangeduid wordt met 'het gezond verstand', dat zeer diepgeworteld is in het Mens-zijn zelf, en aan de andere kant het ego. Gezond verstand dat alleen ego-gericht is bestaat niet. Gezond verstand is dan ook fundamenteel, tot in zijn diepste vezels, tegenstrijdig met het materialisme; beiden gaan helemaal niet samen.

De mens is, eenvoudig gesteld in deze context, enerzijds de kiezer en anderzijds de politicus. De ego-gerichte kiezer wil zijn of haar zin doen en verwacht van de politicus dat hij of zij volgt, “zo niet kies ik voor iemand anders”. Vele politici volgen de kiezers hierin. In werkelijkheid gaan ze dansen naar de pijpen van de kiezer. Hieraan geven de politici dan wel een andere naam, dit heet dan 'draagvlak' of 'er is geen draagvlak voor'. In verband met het al dan niet verplichten van een mondmasker is dit trouwens niet waar, er is – aldus universitair onderzoek – weldegelijk draagvlak voor.

Corona heeft ons al veel geleerd. Het mondmasker leert ons, voor wie het wil zien, onder andere over de breuklijn tussen het gezond verstand enerzijds en de grillen van het ego anderzijds.
Wat is het probleem met 'sterk aanbevolen' bij het gebruik van mondmaskers? 'Sterk aanbevolen' kan alleen maar werken waar er gezond verstand is, bij ego-gerichte mensen werkt het niet. Er komt ook angst om de hoek kijken, maar dit slechts in beperkte mate, het mondmasker dragen is nodig om de andere te beschermen en veel minder ter bescherming van zichzelf.

Er zijn niet alleen de ego-gerichte kiezers, er zijn ook de mensen die wel kiezen voor het gezond verstand. Deze mensen hebben geen boodschap aan politici die zich verstoppen achter 'daar is geen draagvlak voor'.

Onvoldoende budget voor zorg

Waarom heeft corona zo hard toegeslagen, vooral in de woon-zorgcentra? Een heel belangrijke reden is, naar mijn mening toch, dat er geen draagvlak was om voldoende budgetten te voorzien voor de zorg, aldus de politici. Geen draagvlak? Het gevolg is wel duizenden doden.

Even op ingaan; hierbij heb ik onze zeer complexe staatsstructuur zoveel als mogelijk weggelaten. Je kent het verhaal: er zijn zeven (of zijn er 6 of 8?) ministers verantwoordelijk voor mondmaskers. Meer moet dat niet zijn.
Hieronder heb ik het over 'de regering' en 'het parlement'. Er is, voor wat Vlaanderen betreft, enerzijds de Vlaamse regering en het Vlaamse parlement en anderzijds de federale regering en het federale parlement. Voor Brussel, Wallonië en ons Duitstalig gebied is het nog ingewikkelder.

De minister van zorg (de minister van volksgezondheid) heeft een bepaald budget, en daarmee moet hij of zij het zien te redden. Wie bepaalt de grootte van dit budget? Niet de minister van zorg, die bepaalt waar en hoe zij of hij dit te krappe budget gaat inzetten. Eventueel kan zij of hij aftreden wegens menselijk onverantwoord; dit aftreden is niet gebeurd.
Wie bepaalt dan wel de grootte van het budget voor zorg? Dit is een kwestie van begroting. Hierin speelt de minister van begroting een zekere rol, maar uiteindelijk is het de voltallige regering die knoop doorhakt. Daarna gaat de begroting naar het parlement en wordt er goedgekeurd of teruggefloten. Een afkeuring door het parlement komt - door het politieke spel van meerderheid en minderheid - uiterst zelden voor. Het huidige parlement heeft dit te krappe budget voor zorg goedgekeurd.
Ook de vorige regering en parlement gaat niet vrijuit. Gevolg: de zorgsector moet roeien met de riemen die ze hebben. Wanneer er een ernstig probleem opduikt, het werd corona, dan loopt het onvermijdelijk fout. Hiertegen is de zorgsector, met hun te krappe bezetting en voorzieningen, niet tegen opgewassen. Gevolg: duizenden doden, vooral in de woon-zorgcentra.
Even herhalen:
1. De minister van zorg krijgt een te krap budget.
2. De begroting wordt opgemaakt door de minister van begroting.
3. De voltallige regering stuurt eventueel bij.
4. Het parlement keurt de opgemaakte begroting goed of af.
5. Het is niet alleen de huidige regering en het huidige parlement dat medeverantwoordelijk is voor de duizenden doden in de woon-zorgcentra, ook de vorige regeringen en parlementen gaan niet vrijuit.

Terloops: een gelijkaardige aangekondigde catastrofe is justitie. Ook het budget voor justitie is onverantwoord krap. Voor wat de gebouwen betreft: als het binnen regent in een justitiegebouw dan kan je je nog beschermen door een paraplu te gebruiken, maar wat als er brokstukken naar beneden komen? Vroeg of laat loopt het daar ook eens grondig fout. Kan dit opgelost worden? Zelfde verhaal: 'daar is geen draagvlak voor'.

Een onderzoekscommissie?

Hoe los je dit op? Wat naar mijn mening nodig is, is een onafhankelijk onderzoek.

Dé vraag hierbij is: zal het parlement, de onderzoekscommissie binnen het parlement, tot de conclusie komen: 'wij hebben het slecht gedaan door de zorg stiefmoederlijk te behandelen met duizenden doden tot gevolg'? Dit lijkt mij zeer onwaarschijnlijk. Het lijkt mij veel waarschijnlijker dat men zich gaat verstoppen, onder andere achter de ingewikkelde staatsstructuur. Dit heeft ongetwijfeld bijgedragen tot de problemen, maar het is niet de kern van de zaak.
Een onderzoek geleid door het parlement zelf is in deze kwestie, waar het parlement op het beklaagdenbankje dient te zitten, nu net wat we niet nodig hebben.

Hoe draagvlak creëren?

Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden.

De keuze van een verantwoordelijke minister kwam reeds aan bod: een mens die ziet dat er binnen het voorziene budget een catastrofe dreigt stelt 'dit niet met mij' en treedt af. Gezond verstand ziet dit, slimheid ziet dit meestal niet.

Een efficiënte manier om draagvlak te creëren is, lijkt mij te zijn, de rijkdom in België en Vlaanderen te tonen. Tijdens de coronacrisis kwam vaak de armoede naar voor, zoals voedselbanken, dit volkomen terecht. Misschien is het ook eens tijd om de rijkdom van Vlaanderen te etaleren. Ik vermoed dat het gemiddelde bezit van de Vlaming boven het kwart miljoen euro uitstijgt; aan journalisten om hier eens grondig onderzoek rond te doen. Een kwart miljoen euro per Vlaming? De overgrote meerderheid zit hier ver onder, maar aangezien dit het gemiddelde is, is er maar één mogelijkheid: er is een kleine minderheid die hier ver boven zit.
Sporadisch komt het onderwerp wel heel even naar boven, bijvoorbeeld "Ons land telt ruim 8% meer miljonairs dan een jaar geleden" (Metro, 10 juli 2020).
Wanneer de enorme rijkdom veel meer aan de bevolking getoond zou worden, bijvoorbeeld via een overheidscampagne, dan zou er meer dan genoeg draagvlak zijn om de zorg te geven waar ze recht op hebben. Politici: er is geld genoeg, onder andere in de zwarte economie en in verduisterd belastinggeld. Bevolking: er is geld genoeg. Het is wel aan de politici om het geld te halen waar het zit. Politici: gebruik jullie gezond verstand om deze klus te klaren. Heb je geen gezond verstand? Treed dan af!

Slotsom

Corona, het mondmasker, politiek en gezond verstand. Er is nog werk aan de winkel om die laatste twee, politiek enerzijds en gezond verstand anderzijds, op één lijn te krijgen.