Taal

nr. 6

Inhoudstabel   ©

Ik ben groter dan de wereld

Hier - in dit korte tekstje (onder de rubriek "logica") - gaat het niet om de mystieke kant van de uitspraak (1).

Het lijkt erop dat de uitspraak "Ik ben groter dan de wereld" helemaal niet klopt, niet conform is met de wetten van de logica. Zo lijkt het, maar is het wel zo?

De "logische redenering" om tot de conclusie te komen dat het niet klopt klinkt aldus :

(1) ik behoor tot de wereld,
(2) dus ben ik een onderdeel van de wereld.
(3) Aangezien ik een onderdeel van de wereld ben,
(4) kan ik niet groter zijn dan de wereld.

Oppervlakkig bekeken lijkt het in orde. Dieper bekeken is het fout. Wat is er fout?
Het "Ik" in de zin "Ik ben groter dan de wereld" wordt vervangen door iets anders, maar met dezelfde naam "ik".

Een bekende uitspraak uit de logica is: (1) ik kan in mijn broek. (2) Mijn broek kan in mijn valies. (3) Dus ik kan in mijn valies.
Hier is "mijn broek" in (1) niet hetzelfde als in (2), de afmeting is niet hetzelfde. Ik kan mijn broek niet vouwen als ik er in zit.

Het kleine, eindige ik en het grote, oneindige IK (het Ik Ben, het ware wezen) worden door elkaar gehaald.

Mijn kleine ik is hier eventjes op deze aarde (hooguit honderd jaar), terwijl mijn ware IK gewoon oneindig is.

Uiteraard wordt de fout veroorzaakt opdat de meeste mensen dit - nochtans heel grote - verschil nauwelijks of niet kennen.

Correct is te splitsen in twee afzonderlijke redeneringen:
Redenering 1, uitsluitend met mijn kleine ik:
     (1) ik behoort tot de wereld
     (2) dus ben ik een onderdeel van de wereld.
     (3) Aangezien ik een onderdeel van de wereld ben,
     (4) kan ik niet groter zijn dan de wereld.
Redenering 2:
     (5) Ik, mijn wezen (het IK Ben), is oneindig,
     (6) de wereld daarentegen is helemaal niet oneindig.
     (7) Oneindig is groter dan eindig,
     (4) dus ben IK groter dan de wereld.

Uiteraard geldt de uitspraak "Ik ben groter dan de wereld" voor iedereen.