Taal

nr. 5

Inhoudstabel   ©

"Het is toch logisch?"

Er zijn veel zaken die logisch lijken maar het niet zijn. En soms is het behoorlijk moeilijk om uit te zoeken waar de fout zit.

Het woord "logisch" heeft twee betekenissen

Het komt wel meer voor dat een woord verschillende betekenissen heeft, en dat hierdoor verwarring ontstaat (1).
Logisch :

• volgens de wetten van de logica
• vanzelfsprekend

"Ik kan in mijn valies"

Dit is een (vrij bekend) schoolvoorbeeld van "opgepast met logica!". Met de logica is er niets mis, maar je moet ze wel juist toepassen.

De redenering gaat als volgt:

(1) Ik kan in mijn pyjama (2),
(2) mijn pyjama kan in mijn valies,
(3) dus ik kan in mijn valies.

Het klinkt heel logisch en toch is het fout. Waar zit de fout? Mijn pyjama waar ik in zit kan niet in mijn valies. In regel 2 staat er niet "ik zit in mijn pyjama en kan aldus in mijn valies", maar in regel 3 wordt dit wel verondersteld. Dit is geen logica, dit is een verborgen veronderstelling.

"Met statistieken kan je alles bewijzen"

Dit is ongetwijfeld waar wanneer je met de logica een loopje neemt. En net zoals in het voorbeeld van "ik kan in mijn valies" is het niet altijd zo gemakkelijk om de redeneringsfout te vinden.
Wanneer het echt om bewijzen gaat, waarbij de wetten van de logica strikt gerespecteerd worden, dan is deze uitspraak helemaal niet waar.
Gaat het om een bewijs, of om kwakzalverij? Om hierachter te komen is het noodzakelijk om bij ieder woord stil te staan en diep na te denken. Ongeveer niemand doet dit, daarom zou ik zeggen:

Met statistieken kan je alles kwakzalveren (3).