Deze tekst is herwerkt. Zie de nieuwe tekst.
Dit artikel
De Rooms-Katholieke Kerk. Al eens afgevraagd waarvoor het streepje tussen Rooms en
Katholiek staat? Aan de Rooms-Katholieken moet je niet vragen, want zij kennen hun
eigen geschiedenis niet (1).
Eigenlijk zou ik hier een brok geschiedenisles moeten geven, maar daar ben ik niet goed
in en dit is ook niet het doel van deze website. De Waarheid is echter zwaar geweld
aan gedaan, om hier een klein beetje aan te verhelpen toch maar wat geschiedenisles.
Het oorspronkelijke Christendom van de eerste, tweede en derde eeuw was een bonte
mengeling van diverse groepen en stromingen. Inhoudelijk waren er twee grote stromingen:
de orthodoxe Christenen (die dan later de naam "Katholiek" hebben aangenomen) en de
esoterische Christenen met daarnaast nog andere kleinere stromingen.
De orthodoxe Christenen waren exoterisch - naar buiten gericht - dit met vaste wetten, normen en dogma's.
De esoterische Christenen - naar binnen gericht - kenden veel minder structuren en ook geen centraal gezag.
De voornaamste onder hen waren de Gnostici.
Gnosis * (waarvan de naam Gnostici afkomstig is) staat voor innerlijke kennis,
kennis van het hart. Op de website staat een kort overzicht van het Gnostische Christendom *.
De gnostische bewegingen kenden gelijkwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke.
Beide stromingen, de orthodoxe Christenen (de latere Katholieken) en de Gnostici, hadden ongeveer een even grote aanhang, hierover blijken historici het eens te zijn.
Oorspronkelijk konden beide stromingen het met elkaar wel vinden, maar hier kwam verandering in.
Hieromtrent wat uitleg aan de hand van een voorbeeld: in het Thomasevangelie
- een gnostisch evangelie (2) - staat (logion 10):
Jezus heeft gezegd: Ik heb vuur op de wereld geworpen en nu behoed ik het tot het oplaait.
Het gaat hier uiteraard om het innerlijke vuur. Maar de orthodoxe Christenen hielden
niet van zelfbewuste mensen die ze moeilijk of niet onder controle hadden,
zij hielden het liever bij de herder (bisschop) die zijn schapen leidt. (3)
En de Romeinen, die toen aan de macht waren en die als slogan "verdeel en heers"
hadden, moesten het al helemaal niet hebben van mensen die zelfbewustheid nastreefden.
Het kwam tot regelrechte bitsige ruzie tussen de orthodoxe Christenen en de Gnostici.
En wat hebben de orthodoxe Christenen gedaan? Zij hebben een verbond aangegaan met het
Romeinse Keizerrijk, een soort verstandshuwelijk. Ook voor het Romeinse Keizerrijk, dat
toen al over zijn hoogtepunt heen was, kwam dit goed uit. Beiden gooiden het op een akkoord.
In 380 werd de orthodoxe stroming binnen de Christelijke Kerk de officiële staatsgodsdienst,
de Rooms - streepje - Katholieke Kerk was geboren.
Daarna is het vrij snel gegaan: alles wat niet strikt Katholiek was werd verboden
en er kwam heel strenge censuur met vervolgingen. Er was nog slecht één godsdienst toegelaten,
de Rooms-Katholieke godsdienst. Veelzeggend hierbij is dat het woord "katholiek" universeel
betekent (4). De Rooms-Katholieken hadden "de waarheid", en ook de macht
- de wereldlijke, politieke en kerkelijke macht - in handen.
De Gnostici konden tegen dit machtsvertoon niet op, zij hebben moeten onderduiken. De vervolgingen waren zo
vergaand en zo langdurig - eeuwen lang - dat zij dit niet volgehouden hebben en uiteindelijk toen
bijna geheel verdwenen waren.
Later doken er opnieuw gnostische bewegingen op waaronder Bogomielen,
de Manicheërs * en - de meest bekende -
de Katharen *.
Nog later kwamen de Rozenkruisers *, ook zij zijn gnostisch.
Vele eeuwen later, meerbepaald in 1945, werden nabij het Egyptische stadje Nag Hammadi teksten terug gevonden, de Nag Hammadi Geschriften * (met o.a. het Evangelie van Thomas * en nog heel veel andere Gnostische geschriften). Vandaag bestaat er opnieuw, zij het heel beperkt, Gnostisch Christendom *.
Er was nog een andere vondst in diezelfde periode, meerbepaald de Dode Zeerollen *. Ook deze teksten waren bedreigend voor de macht van de Rooms-Katholieke Kerk en moesten dus verdwijnen (5).
Kort samengevat: in het begin van onze jaartelling werd er een verbond gesloten tussen het orthodoxe Christendom en het Romeinse Rijk; de Rooms-Katholieke Kerk was geboren.
Toch nog even vermelden: ook na de val van het (West-) Romeinse Rijk (476) *
is de samenwerking tussen de Rooms-Katholieke Kerk enerzijds en de wereldlijke macht anderzijds gebleven.
Denk hierbij aan de kruistochten tegen de Katharen en de bloedbaden die er werden aangericht, alsook aan
heksenverbrandingen als trieste dieptepunten.
Terloops: waarom moesten de heksen verbrand worden? Het waren vrouwen die zich vrouwelijk gedroegen, dit werd niet getolereerd.
Het ging heel duidelijk om een machtstrijd. Het was van meetaf duidelijk dat het niet ging om een liefdesrelatie,
maar om een verstandshuwelijk.
Een verstandshuwelijk draait rond macht en rond ego. Hiermee ging de aandacht van de
Roooms-Katholieke Kerk vooral naar het ego en naar de macht.
Voor een religieuze beweging is dit een ramp. Het brengt namelijk een val in bewustzijn met zich mee.
Wanneer je volledig op het aardse gefocust bent, dan verlies je het contact met het Hogere.
Na verloop van tijd zal het Hogere afsluiten, een soort
hermetisch sluiten *.
Door deze val in bewustzijn ontstaat er zieleblindheid. Door het samengaan van enerzijds
een drang van het ego om zich te manifesteren, en anderzijds zieleblindheid, kom je tot verwrongen waarheden.
Een voorbeeld: in de Egyptische mythologie is er de opstanding van Orisis. De RKK giet dit in een eigen versie en maakt hiervan het kernpunt van het geloof: Jezus is naar ziel en lichaam verrezen. Voor het ego is het een flinke boost, in de zin van "ons verhaal is nog sterker dan het Egyptische", en zelfs dan alle andere religies .
Een val in bewustzijn kan uiteraard niet zonder gevolgen blijven. De Rooms-Katholieke Kerk heeft zich afgekeerd van zijn eigen wortels, Egypte. Dit is een soort pubergedrag, een puber zet zich ook af tegen zijn eigen wortels. Op zich is hier niets mis mee, meer nog het is een noodzakelijk psychisch verschijnsel op weg naar zelfstandigheid. Normaal worden in het volgende fase, na de puberteit, de banden terug aangeknoopt.
Macht voelt zich bedreigd door wijsheid. Dit is - naar mijn inzien - de voornaamste reden waarom na "de puberteit" het Christendom niet terug gekeerd is naar zijn geestelijke ouder, Egypte. Een puber zet zich af tegen zijn ouders, maar later is er terug verzoening. Dit is met het Christendom ten opzichte van Egypte nooit gebeurd. Momenteel zijn er terug Gnostische en Esoterisch Christenen, maar dit is een grote minderheid.
Bij de Gnostici was er gelijkwaardigheid tussen vrouw en man en tussen het vrouwelijke en het mannelijke. Ook bij de Katharen en bij andere opvolgers van de Gnostici was dit zo.
Dat het vrouwelijke niet kan samengaan met macht en met visies zoals "verdeel en heers", dat zal wel duidelijk zijn.
Gedurende vele eeuwen was de Rooms-Katholieke Kerk ronduit vrouwonvriendelijk (om het nog zacht uit te drukken). Een passage van de Heilige Ode van Cluny (van 927 tot 942 abt van de abdij van Cluny)
Als de mensen alles wat zich onder de huid bevindt konden zien ..., zou het aanzien van vrouwen slechts braken veroorzaken ... (6)
Uiteraard is een heilige, hier de Heilige Ode van Cluny, iemand die officieel tot voorbeeld wordt uitgeroepen, en waar dus de Rooms-Katholieke Kerk destijds volmondig achter stond.
Als je dergelijke passages leest, zal het wel duidelijk zijn waarom de Rooms-Katholieke Kerk
haar eigen geschiedenis liever verborgen houdt. In de 21-ste eeuw heeft dit geen zin meer,
in deze eeuw komt de waarheid hoe dan ook naar boven (7).
Dit geldt voor de Rooms-Katholieke Kerk, maar ook op totaal andere terreinen, bijvoorbeeld het Amerikaanse Irak-beleid, spionnage van de C.I.A. en weet ik veel.
Bovenstaand citaat - en er waren nog heel wat heiligen die dergelijke praat uitgingen - staat uiteraard ver, heel ver, af van de houding van Jezus in verband met de vrouw en het vrouwelijke.
Het is deze vrouwonvriendelijke houding die meer van anderhalf millennium grote invloed heeft uitgeoefend op de ganse Westerse cultuur, ook buiten de Rooms-Katholieke Kerk.
Wat de houding van de Rooms-Katholieke Kerk t.o.v. de vrouw betreft, die is er (gelukkig maar) fel op verbeterd. De vrouw is wel nog altijd uitgesloten van een kerkelijk ambt, maar heden ten dage zijn dit interne Rooms-Katholieke aangelegenheden. De houding tegenover de vrouw en het vrouwelijke is aan het veranderen, en of de Rooms-Katholieke Kerk het hiermee al dan niet eens is, is bijzaak. De Rooms-Katholieke Kerk kan vandaag niet meer rekenen op de wereldlijke macht (8).
Het streepje (tussen Rooms en Katholiek), wat voor mij symbool staat voor de binding tussen de kerk enerzijds en de wereldlijke macht anderzijds, is er niet meer. Het woord "Rooms" is er trouwens ook niet meer, en zelfs het woord "Katholiek" is er ongeveer niet meer, want heel wat katholieken - en niet op zijn minst pastorale werkers - kunnen hun eigen naam niet meer verdragen.
Een heel belangrijke voorwaarde om tot een evenwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke te komen is dat de machtsconcentratie, de mannelijke hiërarchische macht, verdwijnt of toch minstens tot normale proporties herleid wordt. Dit proces is volop bezig.
Het is uiteraard moeilijk om grote periodes te overzien, maar het lijkt mij dat de tijd er in de 2de en 3de eeuw nog niet rijp voor was om tot een gelijkwaardigheid tussen het vrouwelijke en het mannelijke te komen.
Vandaag, begin de 21ste eeuw, staan we op een nieuw kantelpunt. Wellicht kan het nu wel, en misschien - hopelijk - vrij gemakkelijk (9).
Streepje?
Het ontstaan van de Rooms, streepje, Katholieke Kerk
Een val in bewustzijn
Het vrouwelijke werd voor meer dan anderhalf millennium opgeborgen